Viši
sud u Beogradu doneo je 7. februara 2023. godine presudu kojom je optužene
Gojka Lukića, Duška Vasiljevića i Jovana Lipovca osudio na kazne zatvora u
trajanju od po 10 godina, a Draganu Đekić na kaznu zatvora u trajanju od pet godina
zbog otmice putnika iz voza u mestu Štrpci, zlostavljanja, mučenja i ubistva 20
civila nesrpske nacionalnosti 27. februara 1993. godine. Fond
za humanitarno pravo (FHP) smatra da su izrečene kazne zatvora preblage u
odnosu na težinu ovog zločina i njegove posledice koje traju i danas, nakon 30
godina.
Tužilaštvo za ratne zločine (TRZ) podiglo je 10. maja 2018. godine optužnicu protiv Gojka Lukića, Duška Vasiljevića,
Ljubiše Vasiljevića i Dragane Đekić, pripadnika jedinice „Osvetnici“ u sastavu
VRS, kao i protiv Jovana Lipovca, pripadnika 1. čete 1. bataljona Višegradske
brigade VRS, zbog ubistva 20 civila nesrpske nacionalnosti, državljana Savezne
Republike Jugoslavije, 27. februara 1993. godine u mestu Štrpci. Optuženi su
prvo legitimisali, a nakon toga iz brzog voza 671 koji je saobraćao na liniji
Beograd-Bar izveli 20 civila – Zeković Fevziju, Zupčević
Halila, Ličina Ilijaza, Ćorić Rasima, Kajević Nijazima, Hanić Muhedina, Babačić
Ismeta, Kapetanović Esada, Đečević Senada, Preljević Safeta, Alomerović Adema,
Zuličić Zvijezdana, Softić Šeća, Bekija Fehima, Husović Rafeta, Rastoder
Jusufa, Topuzović Džafera, Memović Fikreta, Buzov Tomu i jedno NN lice – a
zatim ih uz pretnju oružjem ukrcali u kamion i prevezli do zgrade osnovne škole
u Prelovu, gde su ih tukli i oduzeli im novac i dragocenosti. Nakon toga,
optuženi su civile samo u donjem vešu i sa rukama vezanim žicom kamionom
odvezli do sela Mušići, gde su ih ubili.
Do danas su pronađeni posmrtni ostaci samo četiri žrtve. Telo
Halila Zupčevića pronađeno je krajem 2009. godine na obali jezera Perućac, a
posmrtni ostaci Rasima Ćorića, Jusufa Rastodera i Iljaza Ličine nađeni su u
istom jezeru 2010. godine. Ostale žrtve se i dalje nalaze u evidencijama
nestalih lica.
Iako su
tokom postupka optuženi osporavali iskaz Miće Jovičića, koji je pred sudom BiH priznao krivicu za učestvovanje u ovom zločinu, sud je
prihvatio i njegov iskaz, kao i iskaze svedoka Mitrašina Glišića, Dušana Božića
i Nebojše Ranisavljevića koji je za ovaj zločin osuđen 2002. godine pred sudom
u Bijelom Polju na kaznu zatvora od 15 godina.
U
kratkom obrazloženju prilikom izricanja presude sud je naveo da je prilikom
odmeravanja kazne optuženima cenio njihovu dosadašnju neosuđivanost, teške
životne prilike, nedostatak sredstava za život, kao i zdravstveno stanje optuženog
Jovana Lipovca.
FHP smatra
da su izrečene kazne preblage, posebno imajući u vidu da su svi oteti putnici
bili civili, da se radilo o državljanima SRJ koji su iz voza izvedeni jer su
bili Bošnjaci, da su nakon otmice zlostavljani i mučeni, a zatim i ubijeni sa
rukama vezanim žicom iza leđa. Najmlađa žrtva bio je tada maloletni Senad
Đečević, učenik, star 16 godina. Isto tako, do danas su pronađeni posmrtni
ostaci samo četiri žrtve, dok se njih 16 i dalje vode kao nestali.
Za ovaj
zločin je pred sudom u Bijelom Polju 2002. godine osuđen Nebojša Ranisavljević
na kaznu zatvora od 15 godina. Takođe, sud Bosne i Hercegovine je 2022, odnosno 2023.
godine za
ovaj zločin osudio osmoricu pripadnika VRS na kazne zatvora od 13, odnosno 15
godina. S obzirom da se radi o istom zločinu i pripadnicima iste grupe, nejasno
je iz kog razloga je sud u Srbiji izrekao znatno niže kazne zatvora za ovaj
zločin. Prilikom izricanja presude, osim uobičajenih olakšavajućih okolnosti
sud nije naveo koje to naročito olakšavajuće okolnosti postoje da bi se
optuženima izrekle kazne od po 10, odnosno pet godina zatvora.
Visina
izrečene kazne nije u skladu ni sa uobičajenom sudskom praksom Višeg suda u
Beogradu u pogledu kažnjavanja. Tako je pred istim sudom pravnosnažno osuđen Boško Soldatović na kaznu zatvora od 15 godina za
ubistvo devet civila, a Veljko Marić na kaznu zatvora u trajanju od 12 godina zbog
ubistva jednog civila.
Preblago
izrečenom kaznom Viši sud u Beogradu je poslao poruku porodicama žrtava da,
iako su 30 godina čekali da odgovorni za ubistvo njihovih članova porodice
konačno budu adekvatno kažnjeni, njihove patnje i bol nisu prepoznati kao važni.
Iz tog razloga, FHP očekuje da Apelacioni sud u Beogradu uvaži žalbu TRZ i da
optuženima izrekne znatno više kazne koje odgovaraju težini ovog zločina.